T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından uygulama imar planı değişikliği sonucu taşınmazda meydana gelecek değer artışının değer artış payı olarak kamuya kazandırılmasında; bu payın kapsamı, tespiti, kesinleşmesi, ödenmesi ve dağıtımına ilişkin iş ve işlemler ile diğer iş ve işlemlere yönelik usul ve esasları belirlemek amacıyla 20 Şubat 2020 tarihinde resmi gazetede yayımlanan 7221 sayılı Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun kapsamında 31245 sayılı “İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Hakkında Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayınlandı.Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Okan Hançer, yapılan yönetmelikle amaçlanan şeyin yasal düzenleme ile imar planlarının değiştirilmesi esnasında oluşacak rantın kamuya aktarılmasını öngörerek ve parsel bazlı plan değişiklikleri konusunda şeklen engeller oluşturarak kamucu bir görünüm yaratmak olduğunu aktardı.Hançer düzenlemenin içeriği ile ilgili şunları söyledi: "Yapılan düzenlemede, taşınmaz maliklerinin tamamının talebi üzerine imar planı değişikliğine konu olan arsalarda meydana gelecek değer artış payı tespit edilecektir. Tespit edilen bedel taşınmaz maliklerince ilgili idarelere ödenmek şartı ile plan değişikliği gerçekleşecektir. Plan değişikliğine konu taşınmazda meydana gelecek olan değer artışının tamamı değer artış payına konu olacak. Değer artış payına esas bedel 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre yetkilendirilmiş lisanslı gayrimenkul değerleme kuruluşları tarafından hazırlanan değerleme raporları altlık olarak kullanılmak suretiyle, kıymet takdir komisyonları tarafından belirlenecektir. Ayrıca, plan değişikliğine konu olan taşınmazın tapu kaydına şerh konularak değer artış payı ödenene kadar taşınmazın satışının yapılması ve yapı ruhsatı düzenlenmesi mümkün olmayacak. “Kalkınmanın ve ülke ekonomisinin hemen hemen her alanında güncel ve güvenilir taşınmaz değerlerine ihtiyacı vardır. Değer artış payı esaslı olarak yapılacak plan değişikliklerinin de temelinde de taşınmaz değeri vardır. Özellikle yaşadığımız kentin değeri de göz önüne alındığında Antalya ilinde imar planı değişikliğine esas değer artış payının belirlenme çalışmaları, konusunda uzman kişilerce yerel dinamikler göz önüne alınarak titizlikle yürütülmelidir, mevcut yönetmelik içeriğinde yer alan eksik ve hatalı bölümlerle ilgili acilen düzenleme yapılmalıdır" Taşınmaz değerleri doğru ve şeffaf bir şekilde kayıt altına alınması, vergi sisteminde adaletin artması, kamu gelirlerinin artması, kamulaştırma işlemlerinde adaletin sağlanması, imar uygulamaları, kentsel dönüşüm projeleri, afet yönetimi vb. uygulamalarda, kamunun ve kişilerin, mülkiyet haklarını koruyarak kentsel gelişimin, kente ve topluma kazanç olarak geri dönmesini sağlayacaktır. Yönetmelik ile ilgili taslak sürecinden beri kaygıları olduğunu belirten Hançer, "Değer artış payı kavramı ile kamu yararına aykırı plan değişikliklerinin yapımı ve sürdürülmesi meşrulaştırılmaya çalışılmaktadır. Bu kavram metalaşan kentsel mekanın değişimine aracılık etmektedir. Özü itibariyle ada ve parsel bazında plan değişiklikleri arasında imar planı bütünlüğü açısından değerlendirildiğinde bir fark olmadığı gibi, ister özel çıkarlara ister kamuya aktarılmış rantın, planlamada bütünlükçü yaklaşım açısından bir izahı yoktur. Açıkça değer artış payını yatıranın istediği plan değişikliklerini yapabilmesini amaçlayan bir değişiklik olması sebebiyle söz konusu yasal düzenlemenin kamusal yararı gözeten bir düzenleme olduğundan bahsetmek mümkün değildir" dedi.Hançer, "Yönetmelik taslağında plan değişikliklerine dair sadece oluşan artı değerin şu veya bu şekilde kamuya aktarımı kurgulanmış, ancak plan değişikliğinin yapımına dair akılcı, toplumsal ve teknik bir gerekçenin ortaya konulması öngörülmemiştir. Bu nedenle, dile getirilen değer aktarımı uygulamasının planlanmış alanlar üzerinde gerçekleştirilmesi; yarattığı adalet sorunu nedeniyle plansız gelişme eğilimlerini büyük ölçüde tetikleyecektir. Bu şekilde yürürlükteki bütünlüklü planlar ve buna bağlı plan kararları arasındaki ilişki ortadan kalkacak, planların kademeli birlikteliği ilkesinden söz etmek mümkün olmayacaktır" diye konuştu.Çıkarılan yönetmelik ile değer artış payının belirlenemeyeceğinin altını çizen Başkan Hançer, kamu kaynaklarının etkin ve verimli değerlendirilmesini sağlayacak, güncel taşınmaz değerlerinin belirlenmesini ve kayıt altına alınmasını gerçekleştirecek bir sistem içerisinde mevzuat bütünlüğü sağlanması gerektiğini vurguladı. Hançer, kentin planlanmasında emeği geçen meslek odalarının başında gelen Harita Mühendisleri Odası'nın görüşlerini şöyle paylaştı: "Taşınmaz değerleme sistemi için gerekli olan doğru ve güvenilir verileri sağlayan, kurumsal yapılanmayı devlet eliyle tek bir çatı altında toplayacak, sorunları çözümleyici bir kurumun olmayışının temelinde, taşınmaz değerleme sürecinin bütüncül olarak ele alınmaması yatmaktadır. Kentlerin planlı kalkınması, mülkiyete esas taşınmazların değerlerinin şeffaf olarak bilinmesi, mahkemelerin taşınmaza bağlı kamulaştırma vb. konulardaki dava yükünün azaltılması, davalarda taşınmaz değerlerine ilişkin bilirkişi raporlarının bilimsel teknik verilere dayalı olarak düzenlenmesinin sağlanması, kentsel dönüşüm projelerinde kamunun, gerçek ve tüzel kişilerin taşınmazlarının değerleri ile orantılı olarak mülkiyet haklarının korunması, rantların kente ve topluma kazandırılması ivedilikle gerçekleştirilmesi gereken bir kamu görevidir"Yapılan düzenleme plan değişikliklerinde meydana gelen değer artışının kamuya dönmesini amaçlamakta olsa da, son yayımlanan yönetmelik hükümleri incelendiğinde değerleme tekniği, tanımları ve ilgili mevzuatlar açısından doğru yorumlanamaması nedeniyle uygulamada birçok problemin yaşanacağını şimdiden öngörmek çok da zor değil. İlgili meslek odaları, sivil toplum kuruluşları, uzman kişi ve kuruluşların görüşleri dikkate alınmadan çıkarılan yasalar uygulamada temenni edilen amaca ulaşmaktan çok, vatandaşı canından bezdiren, idarelerle davalık eden sonuçların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.
Gündem
18 Eylül 2020 - 21:09
Güncelleme: 20 Eylül 2020 - 17:56
HKMO'dan Yönetmelik tepkisi
Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Okan Hançer, 15 Eylül 2020 itibariyle yürürlüğe giren 31245 sayılı “İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Hakkında Yönetmelik” ile imar plan değişikliklerinde meydana gelen değer artışının kamuya dönmesini amaçlamakta olsa da, son yayımlanan yönetmelik hükümleri incelendiğinde değerleme tekniği, tanımları ve ilgili mevzuatlar açısından doğru yorumlanamaması nedeniyle uygulamada birçok problemin yaşanacağını savundu.
Gündem
18 Eylül 2020 - 21:09
Güncelleme: 20 Eylül 2020 - 17:56