Normal gebelikte döllenmiş yumurta rahimin içime yerleşmekte gebelik süresince burada büyümeye ve gelişmeye devam etmektedir. Esasen rahim de bu amaca uygun olarak şekillenmiş bir organdır. Döllenmiş olan yumurtanın rahimin içi yerine başka bir yere yerleşmesine dış gebelik adı verilmektedir.
Dış Gebelik Neden Oluşur?
Döllenme olayı normalde rahimden yumurtalığa doğru uzanan tüplerde gerçekleşmekte ve yumurta döllendikten 5-6 gün sonra tüpten rahime doğru ilerleyerek rahimin içine yerleşmektedir. Döllenmiş yumurtanın rahime doğru ilerlemesine engel olacak ya da yavaşlatacak ve de hızlandıracak faktörler dış gebelik için risk oluştururlar. Tüplerde ya da rahim bölgesinde önceden gerçekleştirilen operasyonlar bu pasajı olumsuz etkileyerek dış gebelik riskini arttırabilirler. Daha önceden bu bölgede geçirilmiş olan enfeksiyonlar, endometriosiz gibi yapışıklıpa neden olan sorunlar dış gebelik riskini arttırabilirler. Tüplerin hareketini etkileyen faktörlerden birisi de progesteron adını verdiğimiz hormondur. Özlelikle progesteron salgılayan implant yada rahim içi araçlar (spiral) kulanılırken gebelik oluşur ise bu durumda da dış gebelik riski artacaktır. Son olarak döllenmiş yumurtanın kendisine ait sorunlar da dış gebelik riskini arttırabilmektedir.
Dış Gebelik Nereye Yerleşir?
Rahimin dışına yerleşen tüm gebelikler dış gebelik olarak tanımlanmakla birlikte dış gebeliklerin yüzde doksanından fazları tüplere yerleşir. Çok az bir kısmı da yumurtalık, rahim ağzı, rahimin köşeleri gibi yerlere yerleşmektedir.
Dış Gebelik Tanısı Nasıl Konulur?
Düzenli adet gören bir kadında adet gecikmesinden sonra başlayan kasık ağrıları ile birlikte kanama olması dış gebelik için neredeyse spesifik denilebilecek şikayetlerdir. Bu tür şikayetler ile kadın doğum uzmanına başvuran kişide yapılan muayene ve ultrasonografi ile dış gebelik tanısı genellikle kolayca konulabilmektedir. Ancak hastada gecikme durumu var ise dış gebelik yerleştiği yerde kanamaya nende oldu ise o zaman hastada karın içine kanamaya bağlı şikayetler (kan basıncında düşme, nabızda artma, soğuk soğuk terleme, halsizlik şuur kaybı koma ve hatta ölüm gerçekleşebilir. Bu durumlar kanamanın miktarı ile ilişkilidir.
Dış Gebelik Nasıl Tedavi edilir.
Dış gebelikte tedavi hastanın ve gebeliğin mevcut durumuna göre değişir. Erken tanı konulmuş ve henüz kanamaya neden olmamış dış gebeliklerde ilaç tedavisi çoğu zaman mümkün iken, gecikilmiş, büyük ve kanamaya neden olmuş dış gebelik olgularında ameliyat gerekecektir. Ameliyat gerekli ise karın açılarak açık ameliyat yapılabileceği gibi kapalı (laparaskopik) ameliyat ilk tercik edilecek ameliyat tipi olarak düşünülmelidir. Ameliyat sırasında dış gebeliğin yerleştiği tüp komple alınabileceği gibi tüpün korunması da bir diğer tedavi seçeneğidir. Biz kendi pratiğimizde ameliyat gereken olgularda mümkün olduğu kadar kapalı (laparaskopik) ameliyat tercih etmekte ve tüpün korunması için çaba harcamaktayız. Zira tüplerin korunması ileride doğal yollardan gebelik şansını koruyacaktır.
Dış Gebelik Tekrarlar mı? Daha Sonraki Gebeliklerde Neler Yapmalıyım?
Dış gebelik geçiren kadınlarda daha sonraki gebeliklerde dış gebelik geçirme riski, diğer kadınlardan daha yüksektir. Bu kadınların yarısından fazlası doğal yollardan ve sağlıklı gebelik elde edebilirler. Kalan kısımda dış gebelik ya da gebe kalamama (kısırlık) oluşacaktır. Artmış dığ gebelik riski nedeniyle, dış gebelik tedavisi olan kadınların daha sonraki adet gecikmeleri olduğunda gecikmeden doktora başvurarak gebeliğin rahim içinde mi yoksa dışında mı olduğunu netleştirmeleri hayati önem arz etmektedir.
